مومن آل یاسین

حبیب نجّار، شخصیتی مسیحی که در منابع اسلامی به مؤمن آل‌یس ملقب شده است. نام وی در قرآن نیامده ولی در آیات سوره یس در ضمن نقل ماجرای اصحاب القریه پس از اینکه اصحاب قریه، دو رسولی را که برای دعوت آنان به توحید آمده بودند، تکذیب می‌کنند، مردی شتابان از دور دست شهر می‌آید و مردم را به پیروی از رسولان فرا می‌خواند و ایمان خود را به پروردگار آشکار می‌سازد. پس از مرگ وی، قوم او با صیحه‌ای هلاک می‌گردند. در منابع اسلامی، این مرد مؤمن، حبیب نجّار دانسته شده است.

نام حبیب نجّار صریحاً در قرآن نیامده، اما در منابع اسلامی، ضمن نقل ماجرای «اصحاب‌القریة» در سوره یس آیات ۱۳ تا ۲۹ به وی اشاره شده است. در تفاسیر و تواریخ اسلامی این داستان با تفصیل بیشتر و گاه با اختلافاتی نقل شده است. بر این اساس، عیسی علیه‌السلام دو تن از حواریون خود را به انطاکیه که در قرآن «القَرْیة» خوانده شده است می‌فرستد. فرستادگان حضرت عیسی در حوالی شهر با چوپان پیری روبه‌رو می‌شوند و او را به پرستش خدا و دین عیسی(ع) دعوت می‌کنند. چوپان از آنان درخواست معجزه می‌کند و او پسر بیمارش را شفا می‌دهند و پیرمرد که همان حبیب نجّار است، به گفته‌های آنان ایمان می‌آورد. دلایل دیگری نیز برای ایمان آوردن حبیب نقل شده است، از جمله اینکه رسولان، پسر او را که هفت روز از مرگش می‌گذشت زنده کردند و دیگر اینکه خودِ حبیب را که به جذام و فلج مبتلا بود٬ شفا دادند.^[۶]

فرستادگان پس از ورود به انطاکیه، به دستور پادشاه زندانی می‌شوند. حضرت عیسی، شمعون، بزرگ حواریون را به یاریشان می‌فرستد و آنان در حضور پادشاه معجزاتی از خود نشان می‌دهند، اما پادشاه و اطرافیان او بنابه قولی تصمیم به قتل رسولان می‌گیرند.^[۷]

حبیب نجّار هنگامی‌که از این خبر آگاه می‌شود، شتابان خود را به منکران می‌رساند و آنان را به پذیرش یگانه‌پرستی و معاد دعوت می‌کند، وی سه دلیل برای ضرورت تبعیت از پیامبران بیان می‌کند:

• • آنان هیچ اجر و مزدی نمی‌خواهند: «اتَّبِعُوا مَنْ لَا یَسْأَلُکُمْ أَجْرًا وَهُمْ مُهْتَدُونَ»^{[یس–۲۱]}
  • خالق انسان خداست و به سوی او باز می‌گردد: «وَ مَا لِیَ لَا أَعْبُدُ الَّذِی فَطَرَنِی وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ»^{[یس–۲۲]}
  • غیر الله توانایی دور کردن ضرر و جلب منفعت برای خود و دیگران را ندارند: «أَأَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ یُرِدْنِ الرَّحْمَٰنُ بِضُرٍّ لَا تُغْنِ عَنِّی شَفَاعَتُهُمْ شَیْئًا وَلَا یُنْقِذُونِ»^{[یس–۲۳]}

اما مردم به او حمله می‌کنند و او را به طرز فجیعی به قتل می‌رسانند.^[۸]

او وارد بهشت می‌شود: «قِیلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ»^{[یس–۲۶]} و آرزو می‌کند قومش می‌دانستند خداوند چگونه او را گرامی داشت: «قالَ یَا لَیْتَ قَوْمِی یَعْلَمُونَ(۲۶)بِمَا غَفَرَ لِی رَبِّی وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُکْرَمِینَ»^{[یس–۲۷]}

آنان بعد از کشتن حبیب نجار چندان عمری نکردند تا این‌که یک صیحه آسمانى آنان را گرفت و ناگهان همگى خاموش شدند^[۹]: «إِنْ کَانَتْ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ خَامِدُونَ»^{[یس–۲۹]}

تجلیل از ایمان وی

براساس حدیثی نبوی، حبیب نجّار ملقب به مؤمن آل‌یس٬ حزقیل ملقب به مؤمن آل فرعون٬ و حضرت علی(ع) صِدِّیقان هستند و علی افضل آنهاست. ^[۱۰] نیز آن حضرت فرموده است آن سه تن حتی لحظه‌ای به خدا کافر نشدند.^[۱۱]

از امام کاظم(ع) نقل شده است که «سابقین چهار کس هستند: اول پسر آدم(ع) که به دست برادرش کشته شد؛ دوم پیشگام امت موسى(ع) که همان «مؤمن آل فرعون» است؛ سوم پیشگام امت عیسى(ع) یعنى حبیب نجار و چهارم پیشگام امت اسلام؛ یعنى على بن ابى طالب(ع).»^[۱۲]

نیز از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که حبیب نجّار از صدیقان، مقربان الهی و اهل بهشت و یکی از مصادیق «ثُلَّةٌ من الاَوَّلین»^{[یادداشت ۱]} معرفی شده است.^[۱۳]

 

به نوشته برخی منابع، وی پیش از ایمان به رسولان، مشرک بوده است و حتی گفته‌اند هفتاد سال بت می‌پرستیده است،^[۱۴] با این حال، وی را در زمره کسانی چون ورقة بن نوفل، بحیرا و قیس‌ بن ساعده شمرده‌اند که پیش از بعثت پیامبر اکرم(ص) به او ایمان داشته‌اند،^[۱۵] چنان‌که تصریح شده حبیب نجار ششصد سال پیش از ظهور اسلام، به حضرت محمد(ص) ایمان آورده بوده است.^[۱۶]